Tideland (2005)

Μετά από μακρόχρονη απουσία, ο Terry Gilliam επέστρεψε νωρίτερα φέτος στις μεγάλες οθόνες με τους Αδερφούς Grimm, ένα φιλόδοξο blockbuster που έπασχε από τα ίχνη της παρμέμβασης των παραγωγών από το σενάριο και το cast μέχρι και τη σκηνοθεσία. Που ήταν βασικά και ο λόγος που η ταινία ήταν μάπα. Οπότε όλοι περιμέναμε την δεύτερη φετινή δουλειά του, ένα καθαρά προσωπικό project, ανυπομονώντας να δούμε σε τι φάση βρίσκεται πια ο σκηνοθέτης του Brazil (1985), των 12 Πιθήκων (1995) και του Fear and Loathing in Las Vegas (1998). Έφτασε λοιπόν η ώρα, και η φάση του δεν πρέπει να είναι και πολύ καλή.

Το Tideland, η μεταφορά της ομότιτλης νουβέλας με άρωμα ποίησης του Mitch Cullin, είναι το όνειρο όσων ήλπιζαν να δουν κάτι ακόμη πιο αλλόκοτο απ' το Fear and Loathing. Η Jeliza-Rose είναι η κόρη δύο τελειωμένων junkies, που, αφού αποτρέπει τον πατέρα της απ' το να στείλει τη νεκρή μητέρα της στον άλλο κόσμο με τελετή των Βίκινγκς που τόσο αγαπά (καίγοντάς την μέσα στο διαμέρισμά τους), ταξιδεύει μαζί του ως το σπίτι της νεκρής γιαγιάς της, στη μέση του πουθενά. Εκεί, ο πατέρας με την ανεξήγητη εμμονή για το ακρωτήρι της Jutland (προφέρεται Γιούτλαντ), παίρνει την τελευταία του δόση και αφήνει το μικρό κοριτσάκι να ζει μόνο του ανάμεσα στα απέραντα λιβάδια του Wiskonsin και τα απέραντα όρια της φαντασίας της. Η λογοδιαροιακή Jeliza, που είχε πέσει στην κατσαρόλα όταν ήταν μικρή, δεν παίρνει χαμπάρι τον θάνατο του πατέρα της, ο οποίος σαπίζει στην καρέκλα του όσο εκείνη περνά τις μέρες της μιλώντας με σκίουρους, λαγούς, τα κεφάλια απ' τις κούκλες της, και τους καινούριους φίλους της. Δύο χαρακτήρες βγαλμένους απ' την μεγάλη, παρανοϊκή, ενδεχομένως αιμομικτική και σίγουρα τρομακτική με τον τρόπο της, παράδοση του American Gothic.

Ο Gilliam ήθελε να πει κάτι για την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, αλλά όσο περνούσε ο καιρός και πετούσε από το set του Tideland σ' εκείνο των Αδερφών Grimm και πάλι πίσω, μάλλον ξέχασε που ήθελε να το πάει, κι έτσι οι συνεχείς αναφορές του στην γνωστή μυθολογία μένουν στην σύλληψη. Η Jeliza περιφέρεται στις εξοχές και έχει διάφορες φαντασιώσεις, που δεν οδηγούν πουθενά συγκεκριμένα, πέρα απ' το να μπερδεύουν ακόμη περισσότερο το αθώο, μυθομανές μαυλοδάκι της, μπλέκοντας την ίδια και τους γύρω της (όχι πως δεν τα καταφέρνουν μια χαρά και μόνοι τους) σε επικίνδυνες και ενοχλητικές καταστάσεις. Αυτές μπαίνουν η μια πίσω απ' την άλλη για να σχηματίσουν ένα δίωρο σύμπλεγμα των εφιαλτών του σκηνοθέτη, που μένουν μισοί όταν μας ξυπνούν οι τίτλοι τέλους, μετά από τον καθαρτικό όσο και μακάβριο θάνατο του σούπερ-καρχαρία τον οποίο κυνηγούν περιστασιακά οι ήρωες, στις σιδηροδρομικές γραμμές της γειτονιάς.

Η ταινία, που χαρακτηρίζεται από τα γνωστά μπαλατζαρίσματα του Gilliam ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία, επωφελείται από την επιδεξιότητα του σκηνοθέτη στις αλλόκοτες γωνίες λήψεις και το χαρακτηριστικό του άγγιγμα στις λεπτομέρειες της σκηνογραφίας και των κοστουμιών. Ατμοσφαιρική και αισθητικά χορταστική μέσα στην σεναριακή της ημιτέλεια, έχει μπόλικες αρρωστημένες λούμπες που την κάνουν απαγορευτική για τα ανήλικα και αναγουλιαστική για τα ενήλικα σαν του λόγου μου, σίγουρα δυσανάγνωστη αν υποθέσουμε ότι έχει δεύτερο επίπεδο, και μάλλον απαγορευτική για τους διανομείς της, οι οποίοι ωστόσο έδειξαν θάρρος βγάζοντάς την στις αίθουσες (έστω και εν μέσω μπλοκμπαστερικού καταιγισμού), ποντάροντας στις υπνωτιστικές ικανότητες του μεγάλου δημιουργού στους σκληροπυρηνικούς fans του.

Πάντως όσοι το αποτολμήσουν, θα απολαύσουν την σπάνια ερμηνεία της Jodelle Ferland που κεντάει στον πρωταγωνιστικό ρόλο, έναν χαρακτήρα συγχρόνως αξιαγάπητο σαν γλυκύτατου μικρού κοριτσιού, και αποκρουστικό σαν γυναίκας με μνημείωδη πουτανιά.