Letters from Iwo Jima (2006)

Στις τελευταίες μέρες του Β' Παγκοσμίου, μετά την επίθεση στο Pearl Harbor, οι Ιάπωνες δίνουν μια απ' τις απ' τις σπουδαιότερες μάχες τους, στο Ίβο Τζίμα. Είκοσι χιλιάδες άντρες, παλεύοντας με κακουχίες, στερήσεις και ασθένειες, κάνουν την τελευταία τους, ηρωική στάση, υπερασπιζόμενοι μια ηφαιστειογενή κουκίδα από σχεδόν τετραπλάσιους εισβολείς.Στο δεύτερο κομμάτι του αντιπολεμικού πολεμικού του έπους, το πιο αξιέπαινο που καταφέρνει ο Eastwood, είναι ότι κάνει τους εν πόλεμο συμπατριώτες του να συμπονέσουν έναν ιστορικό εχθρό, γράφοντας την ίδια ώρα στα 77χρονα παπούτσια του την ιστορία που έγραψε ο νικητής, για να αποσαφηνίσει τις παρεξηγημένες λεπτομέρειες της σύγκρουσης. Όπως την αμελητέα αν και πολυδιαφημισμένη στρατηγική σημασία της συγκεκριμένης αμερικάνικης νίκης και το πραγματικό πρόσωπο του ηρωισμού, που, από διορισμένη ρεκλάμα στις Σημαίες, εδώ αντιμετωπίζεται ως παράσημο ντροπής από τους πωρωμένους του αυτοκρατορικού στρατού. Αντί για την προσπάθεια μιας χούφτας ανθρώπων να διατηρήσουν την στρατιωτική τους αξιοπρέπεια απλά με το να πολεμήσουν, την ώρα που οι συμπολεμιστές τους σκάνε σα μύγες κλεισμένες σε φούρνο μικροκυμάτων, ακολουθώντας τυφλά μια υστερική ερμηνεία του κώδικα bushido στην πιο έντονη συναισθηματικά σκηνή του έργου, που το νεανικότερο, πιο κοντινό στους πασιφιστικούς τόνους της ταινίας κοινό --έστω κι από απολιτίκ άποψη-- μπορεί ανέτως να θεωρήσει οριακά κωμική.

Απ' το Unforgiven (1992) ή ακόμα και το A Perfect World (1993) μέχρι σήμερα, έχει περάσει πολύς καιρός, κι ο Clint Eastwood έχει φτάσει πολλά βήματα πιο κοντά στο τελευταίο, όμως η αγωνία να προσεγγίσει ένα ανώτερο ήθος που καθοδηγεί αυτά τα βήματα προς ένα αναπόφευκτο, αλλά που διάολε να σημαίνει κάτι, φινάλε, ήταν πάντα εκεί σαν ένας θαμπός, μελαγχολικά ουμανιστικός φάρος ελπίδας. Είναι ο διακριτικά διακριτός παλμός της καριέρας του, αυτή η αναζήτηση της ανθρωπιάς στο ζαλισμένο ανθρώπινο πνεύμα στις πιο δύσκολες τελευταίες στιγμές του. Και χτυπά δυνατά κάτω απ' τις ξεπλυμένες εικόνες της μαύρης ακρογιαλιάς, όπου ο Eastwood καταφέρνει το αυτονόητο να φαίνεται εξαιρετικό: στα χαρακώματα του θανάτου, υπάρχουν άνθρωποι απρόσβλητοι απ' την προπαγάνδα που στέλνει τους διπλανούς τους σε έναν κατά παραγγελία δοξασμένο θάνατο, και τους παρακολουθούν με απογοήτευση και αμηχανία να διαμελίζονται για μια ασαφή αγάπη για το χώμα, σε έναν πόλεμο που δεν τους ενδιέφερε να ξεκινήσουν και δεν τους ενδιαφέρει να τροφοδοτήσουν. Δεν είναι λίγο να στήνεις σε τέτοια κλίμακα μια τέτοια ιστορία και μάλιστα μέσα στο σπίτι της πολεμόκαυλας, αλλά για εμένα τον απ' έξω, για δεύτερη φορά μετά τις Σημαίες, αυτό το κατόρθωμα από μόνο του, με αφήνει ασυγκίνητο. Όπως και οι δεδομένες αριστοτεχνικές ικανότητες του Eastwood, που βέβαια εδώ βρίσκονται σε εντυπωσιακή εγρήγορση, παντρεμένες με την καλλιτεχνική κομψότητα που ήδη απ' τους αριστουργηματικούς Ασυγχώρητους έχει χαράξει την αμερικάνικη και την παγκόσμια κινηματογραφική δημιουργία. Αλλά όλο αυτό το περιτύλιγμα, τελικά κρύβει και κάτι άλλο; Έψαξα να το βρω και στους συναδέλφους που πέταξαν τη σκούφια τους. Αλλά μπα.