Take Shelter (2011)

Στο επαρχιακό Ohio, συνεπής μετρημένος εργατικός οικογενειάρχης, παθαίνει αποκαλυπτικά οράματα, του είδους που δε ξέρεις αν θα έπρεπε να σε ανησυχεί περισσότερο το προοιωνιστικό ή το εξωφρενικό της πιθανότητάς τους. Όπως έχει σημειώσει αρκετές φορές ο ίδιος, αλλά και ο παραγωγός του, και όπως ξέρεις ήδη, ο Jeff Nichols έγραψε το Take Shelter (2011) το 2008, νιόπαντρος και νεο-αναγνωρισμένος για τις Shotgun Stories (2007) του. Μένοντας εκεί, όπως θα ήτανε και προτιμότερο να κάνεις, μπορείς να διαβάσεις την ιστορία της σχιζοφρένειας που βιώνει ο Michael Shannon, σα παράλληλη και πιθανά συμπληρωματική του Serious Man (2009) των Coen, κατά βάση ο ήρωας αντανακλά το άγχος ενός ευφυούς ανθρώπου, που αντιλαμβάνεται το βάρος των ευθυνών του, σε ένα σύμπαν χαοτικό, και σε μια παγκόσμια "κοινωνία" με συμβάσεις μαρτυρικές για όσους προσπαθούν να τις τιμούν συνειδητά (αντί να το υποκρίνονται, στη καλύτερη με τη μακαριότητα των πτωχών τω πνεύματι). Ο Nichols βέβαια εξετάζει το θέμα του με το σεβασμό, την αισιοδοξία, αλλά και την απειρία του δημιουργικά και κοινωνικά ανερχόμενου, οι ρίζες του στη βαθιά Αμερική δε του επιτρέπουνε καν μια "άθεη" προσέγγιση, μάλλον πρέπει να πας πίσω στον Kierkegaard και στη "πίστη" σε προσωπικές επιλογές και δεσμεύσεις για να εξηγήσεις και τον, ασυνείδητο βέβαια, τρόπο με τον οποίο βάζει (ο Nichols) τον ήρωά του σε μόνιμη παθιασμένη πολεμική ενάντια στη λογική και τη φύση, αλλά με μια.. αυτομαστιγωτική ροπή στη ταπεινότητα και τη δεινοπάθεια. Ο ήρωας του Take Shelter με διαφορετικά λόγια, έχει έναν περίγυρο που τον κατασπαράζει μόνο στους εφιάλτες του, στη καθημερινότητά του κάθε άλλο παρά διακρίνεις τη σοβαρά ιλαρή παραδοξότητα που σαρακότρωγε τον Σοβαρό Άνθρωπο, όμως αυτοί οι εφιάλτες έχουνε και μια πρωτόγονη ζωώδη πιστότητα, και σαν αποτέλεσμα μπαίνει (ο ήρωας) σε ένα ταξίδι εσωστρέφειας, ενδοσκόπησης και αναζήτησης βοήθειας, όσο όμως παράλληλα ακολουθεί το ένστικτό του κατά κύριο λόγο. Και έτσι κάπως ο Nichols ακολουθεί και ο ίδιος το, σοφό, μέχρι τέλους, ένστικτό του στην εξέλιξη της αφήγησης, οδηγεί τον ήρωά του σε μια υπαρξιστική βαθιά μελαγχολική λύτρωση, παρόλο που στη διάρκεια τον ρίχνει και σε κάποια διαλογικά και άλλα χαντάκια, σα μια εκτροπή στη 9/11 συνωμοσιολογική παράνοια που κόπηκε χαρακτηριστικά μετά τις φεστιβαλικές προβολές του φιλμ.

Ο Nichols έχει το σωστό ένστικτο και σε μια πατροκτονία που μπορείς να διακρίνεις στη σκηνοθεσία του άμα έχεις τη προδιάθεση, ο λυρικός γεωργοκτηνοτροφισμός του Malick υποχωρεί μπροστά σε μια Kubrick-ική εφιαλτική σύγχυση, με ανάλογη αλαφρά αρρωστημένη προσοχή στη λεπτομέρεια των πλάνων, η Jessica Chastain διατηρεί μια παρουσία επουλωτική, μέχρι που πραγματικά γεμίζει το πλάνο και τη καρδιά σου με μια καυτηριαστική ανθρωπιά, και μετά σφραγίζει με εκπληκτική οικονομία, με ένα "ΟΚ", το δράμα του προγνωρίζοντος στη καρδιά της ιστορίας. Ο Shannon έχει μάλλον το ρόλο της χρονιάς, αποστάζει αυτή την αύρα των οιωνών όπως και ο Nichols, με μια μεθοδικότητα αποθαρρυντική, πικρή, ενοχλητική, μανιακά ανισόρροπη αλλά ποτέ φτηνά τρομαχτική.