The Last Station (2009)

Γραμματέας στέλνεται στο εξoχικό του Λέοντα Τολστόι για να βοηθά τον μεγάλο διανοούμενο και να καταγράφει τις κινήσεις της υστερικής γυναίκας του που προσπαθεί να τον σταματήσει απ’ το να χαρίσει τα πνευματικά δικαιώματα των έργων του στο λαό.Βασισμένο στο oμότιτλο βιβλίο του Jay Parini, για τον τελευταίο χρόνο του Λέοντα Τολστόι, το φιλμ του Michael Hoffman πατά στην δημοφιλή φόρμουλα των βιογραφικών ταινιών, που παρουσιάζουν τη ζωή τεράστιων ιστορικών μορφών, μέσα απ’ τα μάτια ενθουσιωδών νεαρών θαυμαστών, που έχουν την καλή τύχη να βρεθούν κοντά στα ινδάλματά τους. Πρακτική που δεν είναι απαραίτητα κακή, αφού προσφέρει στον σκηνοθέτη έναν εύπλαστο αφηγητή, πρόθυμο να μοιραστεί τη μαγεία αυτουνού που πρέπει να βιογραφηθεί, κι ύστερα να απογοητευθεί και να βρει την αληθινή σπουδαιότητα του σπουδαίου προσώπου, επιστρέφοντας στις απαρχές του και την αγνότητα που έχει διαστρεβλωθεί απ’ την πατίνα της διασημότητας. Παράλληλα μ’ αυτά, ο Hoffman έχει να ξεδιπλώσει και το παρασκήνιο του πώς ο Tolstoy έφτασε στο σημείο να παραχωρήσει τα δικαιώματα του έργου του στο λαό για τον οποίο εργαζόταν, μια ιστορία γεμάτη ίντριγκες και δολοπλοκίες, ικανές να στήσουν γύρω απ’ την κεντρική φιγούρα, ένα δράμα τραγικό, σαικσπηρικών διαστάσεων.

Και η ταινία βρίθει ευκαιριών για τέτοιες καταστάσεις, ευκαιρίες που τις σκορπάει στον άνεμο, χάρη στην ανεπάρκεια του σκηνοθέτη παύλα σεναριογράφου της να αρθεί σε κανένα επίπεδο υψηλότερο απ’ τον εύκολο μελοδραματισμό που είχε επιδείξει και στο The Emperor’s Club (2002), στήνοντας αυτή τη φορά το γαϊτανάκι του γύρω από τέσσερις φτωχά μελετημένους χαρακτήρες, που μοιάζουν να ξεπήδησαν από γυρίσματα τηλεταινίας, γραμμένης στο πόδι και γυρισμένης στην τρεχάλα. Η ταινία βρίσκει το σπάνιο παλμό της όταν μοιράζονται σκηνές ο Christopher Plummer και η Helen Mirren (οσκαρικοί υποψήφιοι κι οι δυο τους γι' αυτούς τους ρόλους), ζωντανεύοντας με χαρακτηριστική ερμηνευτική οικονομία (όταν δεν τους βγάζει ο Hoffman την Παναγία), τόσο την αγάπη πάνω στην οποία στήθηκε (και την οποία έθρεψε) ένας 60ετής γάμος, αλλά και την απόσταση που έσκαψε ανάμεσά τους το πέρασμα των χρόνων, αλλοιώνοντας τις κοσμοθεωρίες τους. Και οι δύο χαρακτήρες όμως, δεν καταφέρνουν να αντέξουν την ευκολία και την αφέλεια με την οποία τους διαχειρίζεται στο κείμενό του ο Hoffman, με τη μεν κόμισσα να μετατρέπεται σταδιακά και σταθερά σε περιοδεία επιδείξεων υστερίας και θεατρινισμού, τον δε σοφό να μειώνεται σε απλό διακοσμητικό γεροξεκούτη, με ρόλο εντελώς παθητικό και υποβοηθητικό, σ’ ένα σενάριο που δεν βρίσκει στο χαρακτήρα του McAvoy το ενδιαφέρον και την αξιοπιστία που χρειάζεται για αφηγητή και αδικεί περισσότερο ίσως απ’ όλους τους ερμηνευτές που πειθήνια υπομένουν το μαρτύριό τους, τον Paul Giamatti, δίνοντάς του ρόλο απ’ τα βιβλία των κλισέ. Κι αν η ταινία διατηρεί μια δροσιά κουλέρ λοκάλ και κουλαμάρας ως τη μέση της που αρχίζει η επαναληπτικότητα, ο στόχος χάνεται τελείως όταν περνά στην τρίτη πράξη, την υποτίθεται και πιο δραματική, αλλά δεν είναι στ’ αλήθεια τίποτα άλλο, από φουλ χασμουρηστική.