Hugo (2011)

Στο Παρίσι του ’30, πιτσιρικάς ψάχνει το μυστικό πίσω απ’ το χαλασμένο ρομποτάκι που του άφησε ο ωρολογοποιός πατέρας του, και βρίσκει την ιστορία του σινεμά ολόκληρου. Επηρεασμένος μάλλον απ’ τις αναθυμιάσεις των χημικών που χρησιμοποιεί στο χρόνιο πάθος του για αποκατάσταση χιλιοτσαλακωμένων αρνητικών, ο Scorsese διευρύνει την δημιουργική του παλέτα για να υπογράψει στα 70 του την πιο παιδική του ταινία, παντρεύοντας τη σπιλμπεργκική του ιστορία για αγόρι που ψάχνει τον πατέρα του στις αναμνήσεις που του κληροδότησε όταν σκοτώθηκε, με την σκορσεζική του αφοσίωση στην κινηματογραφική Ιστορία, όχι τόσο την θεματική και την υφολογική όμως ετούτη τη φορά, όσο την πρακτική, τεχνολογική κι ανθρωποκεντρική. Ζαλισμένος απ’ τις δυνατότητες που του παρέχει η αιχμή της κινηματογραφικής τεχνικής, στην πρώτη του γνωριμία με την 3D τεχνολογία, τιγκάρει την εικόνα του σε κάπνες, υδρατμούς και αιωρούμενα χνούδια, για να 'χεις κάτι να σου τρίβεται στη μούρη όταν δεν κάνει τρισδιάστατες βουτιές σε μια εκδοχή του Παρισιού στιλιζαρισμένη στον υπερθετικό βαθμό απ’ το production design του Dante Feretti, κομπλέ με ρολόγια στο ύψος τ’ ουρανού, για να μπορείς να βλέπεις και τον Πύργο του Άιφελ από ψηλά, λες και δεν ήταν άλλωστε και το υψηλότερο κτίσμα της εποχής του γενικά. Με μια ενοχλητική άνεση να ξεπηδάει απ’ τις δυσκολίες του ελαστικού ρεαλισμού του, καταφεύγοντας προγραμματισμένα και τακτικά σε παράλογες σκηνοθετικές και σεναριακές αυθαιρεσίες, ο Scorsese δεν προσπαθεί ιδιαίτερα να καλύψει τον υφολογικό του αχταρμά, δίνοντάς σου την εντύπωση ότι η ιστορία του ήρωά του δεν τον ενδιαφέρει και πολύ περισσότερο τελικά, απ’ το να την χρησιμοποιήσει σαν όχημα για να μπορέσει να κινηθεί σε μια εποχή κρίσιμη στη ζωή αυτουνού του οποίου την ιστορία θέλει να σου πει πραγματικά. Κι έτσι, με μια περίτεχνα άκομψη κωλοτούμπα λίγο μετά τα μισά, η αγωνιώδης, Ντικενσιανών αρωμάτων αναζήτηση του πιτσιρικά, να βρει το κλειδί με σχήμα την καρδιά, που θα του ξεκλειδώσει τα πατρικά μυστικά, μεταμορφώνεται εντελώς ξαφνικά σε ένα τηλεγραφικό φαντασιακό τριπάκι στην ιστορία του σινεμά, επικεντρωμένο στις αναποδιές του πρωτομάστορα Georges Mellies, την απόπειρα επαναφοράς του στην κεντρική σκηνή της ιστορίας του μέσου, και το μέγεθος των δυσκολιών και της σημασίας της ανάσυρσης του αρχειακού του υλικού. Όμως, εκεί που το Shutter Island (2010) ήταν ένα αγιοβαλεντίνικο κομψοτέχνημα αφιερωμένο στο παλιό σινεμά, το Hugo είναι ακριβώς η ανάποδη, χοντροκομμένα σημαιοστολισμένη του σκοπιά, στην οποία ο Scorsese φροντίζει όχι απλά να αναπαραστήσει αναγνωρίσιμες σκηνές απ’ την ιστορία του βωβού, αλλά σου τις τρίβει και στη μούρη για να βεβαιωθεί ότι δεν θα σου ξεφύγει η αγάπη του για όλα αυτά. Παρ’ όλα αυτά, αν υποθέσεις ότι ο στόχος του ήταν να σου αναδείξει την δύναμη του παλιού σινεμά να παρασύρει στη μαγεία και τη συγκίνησή του το κοινό, με τον τρόπο που φοβόταν οι πρώτοι θεατές κινούμενων εικόνων ότι θα τους παρασύρει το τραίνο που έστελναν πάνω τους οι αδερφοί Lumiere, τότε μπορείς να πεις ότι τον πέτυχε, και με τα τσαρούχια του μάλιστα. Το έκανε όμως όχι αναβιώνοντάς την, παρά εκθέτοντας την πλήρη ανικανότητα των νέων τεχνολογιών να την δημιουργήσουν, αν δεν έχουν από πίσω τους τη στέρεα σεναριογραφική και εικονοπλαστική δύναμη που απαιτείται πια, για να υποβοηθήσει την ανεπάρκεια της εικόνας να σε συγκινήσει από μόνη της, κάτι χιλιετίες εξέλιξης από την εφεύρεση του σινεμά και μετά.