Sydney Pollack: In Memoriam

Sydney Pollack, 1934-2008
Τον φίλο του και συνεταίρο του Anthony Minghella, του οποίου ο θάνατος είχε συγκαλυμμένα αποκαλύψει και τη δική του μάταια μάχη με τον καρκίνο, ακολούθησε τα ξημερώματα ο Sydney Pollack. Ο σκηνοθέτης χωρίς σφραγίδα που σφράγισε το πολιτικό θρίλερ και τη βιομηχανία με την ειλικρινή του πρόθεση να εξετάζει τα δύσκολα, άφησε τη τελευταία του πνοή τα ξημερώματα στο σπίτι του στα Pacific Palisades του Los Angeles, σύμφωνα με την εκπρόσωπό του Leslee Dart.

Έναν από τους πιο συμπαθητικούς (και όχι μόνο γιατί το πρόσωπό του δε κρύφτηκε από τον φακό) ανθρώπους του Hollywood, αποχαιρετάει συννεφιασμένος ο Γιώργος Ζερβόπουλος, απαριθμώντας τις σημαντικότερες στιγμές μιας πολυπρόσωπης καριέρας που άγγιξε καμιά ογδονταριά φορές συγκεκριμένα χρυσά αγαλματάκια.
Η αφίσα έγραφε Οι Τρεις Ημέρες του Κόνδορος (1975). Στο πλάι του τίτλου, δεν έβλεπες τα ονόματα των πρωταγωνιστών, δύο υπέρλαμπρων χολιγουντιανών αστεριών, αλλά εκείνο του δημιουργού - "του Σίντνει Πόλακ" έλεγε (ή ακόμη και Πολάκ, όπως τονιζόταν στην λήγουσα εκείνη την εποχή). Για να το πετύχεις αυτό τότε, να προσπερνάς στην μαρκίζα μύθους διαμετρήματος Redford, δεν αρκούσε ένα απλό δείγμα γραφής, μια και μόνο Έκτη Αίσθηση (1999) ή κάποιοι περαστικοί Συνήθεις Ύποπτοι (1995). Για να μπεις στο κλαμπ των υψηλής αξίας σκηνοθετών όπως ο Lumet, ο Pakula, ο Coppola και ο Kubrick έπρεπε να έχεις δοκιμαστεί, να έχεις ορίσει άποψη. Και μέσα στην επαναστατημένη περίοδο των 70s, του αμερικάνικου σινεμά, ο Pollack ήταν εκείνος που αυτόν το στόχο τον είχε πετύχει με τον πιο υπόγειο και διεισδυτικό τρόπο.

Αν επιχειρήσει να χωρίσει κανείς το έργο του γεννημένου το 1934 δημιουργού –-αλλά και εξίσου επιτυχημένου παραγωγού και ενίοτε ρολίστα ηθοποιού-- σε περιόδους, τότε εύκολα το σπάει σε δεκαετίες. Η πρώτη, η νεανική του, χαρακτηρίζεται από απόπειρες σε σειρές της μικρής οθόνης αλλά και από κάποιες ταινίες, ξεκινώντας με το Slender Thread (1965), που κάνουν σιγά σιγά το όνομα του γνωστό, δίπλα σε επώνυμα πρωταγωνιστών άλφα διαλογής, όπως και στο σύνολο της δουλειάς του. Στα 60s, στο This Property Is Condemned (1966), ξεκινά και η συνεργασία του με τον καλό του φίλο Robert Redford, που μαζί θα κάνουν εφτά (7) συνολικά ταινίες. Έχοντας ήδη δώσει στίγμα ενασχόλησης με τα δύσκολα και αναζήτησης ευρύτερου δημιουργικού ελέγχου, ο Pollack κλείνει τη δεκαετία με το Σκοτώνουν τα Άλογα Όταν Γεράσουν (1969), απεικονίζοντας με απόλυτα διαχρονικό τρόπο μια κοινωνία που τα άτομα της για να πετύχουν έναν σκοπό, μια νίκη, μια επιβράβευση δεν θα διστάσουν να ρίξουν στο βούρκο την προσωπικότητα τους. Πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ για τον σκηνοθέτη, ανάμεσα στις εννιά (9) της παραγωγής.

Η δεκαετία του '70 φέρνει ένα μεγάλο western, τον Jeremiah Johnson (1972), τα δάκρυα της Barbra Streisand και του κόσμου ολόκληρου για τα Καλύτερά μας Χρόνια (1973), και τον Κόνδορα, που θα γράψει την δική του χρυσή σελίδα και θα γίνει ο μπούσουλας οποιασδήποτε άλλης ανάλογου ύφους ταινίας έκτοτε, ως μια κατασκοπική περιπέτεια με έντονο βάθος και αμέτρητο περιθώριο για κουβέντα πάνω στις ενέργειες των μυστικών υπηρεσιών. Η σατιρική Tootsie (1982) έριξε στο τραπέζι το πρόβλημα της ανεργίας, με αποτέλεσμα θριαμβευτικό, κυρίως για τα ταμεία της Columbia, αλλά και για τον Pollack, που μπήκε για δεύτερη φορά στις υποψηφιότητες της Ακαδημίας. Κατά το καθυστερημένο αμερικάνικο συνήθειο, η τρίτη υπήρξε και η φαρμακερή για τον δημιουργό, που με το Πέρα από την Αφρική (1985), ένα απόλυτα στιλιζαρισμένο ρομάντζο, θα μπει στο πάνθεο των κατόχων Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Η συνέχεια, σε ένα Χόλιγουντ που δεν ανέχεται πια δημιουργικούς ελέγχους, φέρνει έμφαση στη παραγωγή (Ο Ταλαντούχος Κύριος Ρίπλεϊ (1999), Cold Mountain (2003), Michael Clayton (2007)) και περάσματα, μικρής χρονικής διάρκειας αλλά αξιομνημόνευτα, μπροστά από την κάμερα (Ο Παίκτης (1992), Μάτια Ερμητικά Κλειστά (1999), Michael Clayton (2007) και πάλι), μαζί με τη Φίρμα (1993) και τη Διερμηνέα (2005) σα τελευταίες, αντιδραστικές, προσπάθειες να κάνουν τη διαφορά στο κοινωνικό και πολιτικό θρίλερ.
Three Days of the Condor, Photograph 03, Robert Redford, Faye Dunaway

3 Responses so far.

  1. cheaptalk said

    Κι εγώ συννέφιασα αλλά ο Ζερβόπουλος έγινε μπόρα. Έφαγα κάτι ώρες να κάνω την.. περίληψη που πέρασα συμπληρώνοντας το θέμα. Ολόκληρο το κείμενό του, γραμμένο στο πρώτο τραπέζι πίστα στο Vegas το οποίο κρατάει μόνιμα από το τουρ της Μπάρμπρας, έχει ως εξής:


    ΠΟΛΑΚ

    Κατά ένα μυστηριώδη τρόπο, στο άκουσμα του ονόματος του Σίντνει Πόλακ, πάντοτε στο μυαλό μου έρχονταν οι καλοκαιρινές βραδιές στα ξέσκεπα αθηναικά σινεμά, της πρώτης περιόδου της εφηβείας μου. Και δεν θα έλεγα δίχως αιτιολογία, ενθυμούμενος τον εαυτό μου να στέκεται μπροστά στις χιλιοτσαλακωμένες φωτογραφίες του σταντ, αντικρύζοντας την γοητευτική φιγούρα του Ρέντφορντ, με το τζιν και την επαναστατική γραβάτα, να αγκαλιάζει την κούκλα Νταναγουέι, κρύβοντας στην ματιά του την αγωνία για το πως θα ξεφύγει από τις παγίδες που του έχουν στήσει οι ίδιοι του οι συντρόφοι. Το πόστερ γράφει Οι τρεις ημέρες του Κόνδορος... Η καθαρευουσιάνικη κατάληξη της γενικής ορίζει το χρονικό διάστημα της δύσκολης επταετίας, μετά την πολύ δύσκολη επταετία, λίγο πριν τα πράγματα «αλλάξουν», όταν τα καλά φιλμς είχαν μια ιδιαίτερη longlife διάρκεια στις αίθουσες, σε τρίτη, τέταρτη ακόμη και πέμπτη προβολή, για να τις απολαύσει πάλι και πάλι το κοινό, δίχως την αρωγή του βίντεο ή σε ακόμη πιο μοντέρνες φόρμες του ίντερνετ. Στο πλάι του τίτλου, δεν γράφονται τα ονόματα των πρωταγωνιστών, ακόμη και αν πρόκειται για δύο υπέρλαμπρα χολιγουντιανά σταρς, αλλά εκείνο του δημιουργού. ...του Σίντνει Πόλακ λέει η αφίσα (ή ακόμη και Πολάκ, όπως τονιζόταν στην λήγουσα εκείνη την εποχή). Για να το πετύχεις αυτό τότε, να προσπερνάς στην μαρκίζα μύθους διαμετρήματος Ρέντφορντ, δεν αρκούσε ένα απλό δείγμα γραφής, μια και μόνο Έκτη Αίσθηση ή κάποιοι περαστικοί Συνήθεις Ύποπτοι. Για να μπεις στο κλαμπ των υψηλής αξίας σκηνοθετών όπως ο Λιούμετ, ο Πάκουλα, ο Κόπολα και ο Κιούμπρικ έπρεπε να έχεις δοκιμαστεί, να έχεις ορίσει άποψη. Και μέσα στην επαναστατημένη περίοδο των 70s, του αμερικάνικου σινεμά, ο Πόλακ ήταν εκείνος που αυτό τον στόχο τον είχε πετύχει με τον καλύτερο τρόπο.

    Αν επιχειρήσει να χωρίσει κανείς το έργο του γεννημένου το 1934 δημιουργού – αλλά και εξίσου επιτυχημένου παραγωγού και ενίοτε ηθοποιού - σε περιόδους, τότε εύκολα το σπάει στα τρία. Η πρώτη η νεανική του, χαρακτηρίζεται από τις πρώτες σκηνοθετικές απόπειρες σε σειρές της μικρής οθόνης αλλά και από κάποια φιλμς που αρχίζουν σιγά σιγά να κάνουν το όνομα του γνωστό. Το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του γίνεται με το The Slender Thread με την Μπάνκροφτ και τον Πουατιέ, ενώ με την Αγάπη για τον Έρωτα (This Property Is Condemned) ξεκινά η συνεργασία του με τον καλό του φίλο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, που μαζί του θα κάνει ακόμη έξι ταινίες. Με την αντιπολεμική αλληγορία Η μεγάλη μάχη της Φλάνδρας (Castle Keep) ο Πόλακ, θα ορίσει το στίγμα εκείνου που είναι έτοιμος να κρίνει το ισχύον αποτυχημένο σύστημα. Είναι οι ημέρες που η αμερική μετρά τις πληγές του Βιετνάμ και των αμέτρητων πολιτικών σκανδάλων. Οι επαναστατημένοι σκηνοθέτες – ανάμεσα τους και ο Πόλακ- βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για κριτική. Με το Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, θα απεικονίσει – με απόλυτα διαχρονικό τρόπο – μια κοινωνία που τα άτομα της για να πετύχουν έναν σκοπό, μια νίκη, μια επιβράβευση δεν θα διστάσουν να ρίξουν στο βούρκο την προσωπικότητα τους. Πρώτη υποψηφιότητα για όσκαρ, που θα χαθεί ελέω Σλέσιντζερ και Καουμοπόι του Μεσονυχτίου.

    Η δεκαετία του 70 ανοίγει για τον Πόλακ με την περιπέτεια του Τζερεμάια Τζόνσον, ενός στρατιώτη που για να αποφύγει τις βαναυσότητες του μετώπου, θα διαφύγει στην ερημιά του φαρ ουέστ, εκεί όπου όμως ελοχεύουν αμέτρητοι άλλοι κίνδυνοι. Μέσω του Τζόνσον, η συνεργασία με τον Ρέντφορντ ωριμάζει και το επόμενο μεγάλο βήμα δεν θα αργήσει να έρθει. Στα Καλύτερα μας χρόνια (The Way We Were) διαφαίνεται σε όλο του το μεγαλείο ο κατακερματισμός του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου από την ακραία φιλοδοξία για την κατάκτηση της κορυφής. Τα δάκρια της Streisand ακόμη είναι αποτυπωμένα στο πανί από την άκαρδη στάση του popular ρεπουμπλικάνου Χιούμπελ Γκάρντνερ. Η άσκηση ευθείας κριτικής προς το σύστημα θα συνεχιστεί από τον Πόλακ, με τον Κόνδορα, που θα γράψει την δική του χρυσή σελίδα, ως μια κατασκοπική περιπέτεια με έντονο βάθος και αμέτρητο περιθώριο για κουβέντα πάνω στις ενέργειες των μυστικών υπηρεσιών. Ο μπούσουλας οποιασδήποτε άλλης ανάλογου ύφους ταινίας έκτοτε. Το πολιτικό στιλ του σκηνοθέτη δεν θα αλλάξει ούτε στο Μια Στιγμή Μια Ζωή (Bobby Deerfield) με τον Πατσίνο ούτε στον Ηλεκτρικό καβαλάρη (Electric Horseman) με Ρέντφορντ και Τζέιν Φόντα, δύο φιλμς που δεν έτυχαν ζεστής υποδοχής όμως στα box offices.

    Η Τρίτη περίοδος της καριέρας του Πόλακ, θα είναι εκείνη που θα του αποφέρει και την μεγαλύτερη δόξα. Στοιχείο που ανταποκρίνεται κυρίως σε κατακτήσεις χρυσώς οσκαρικών αγαλματιδίων. Ο Πόλακ και πάλι κριτικάρει το σύστημα εκ των έσω, αρχής γενομένης με το Χωρίς Δόλο (Absence Of Malice) που ασχολήθηκε με τις καταχρήσεις της τέταρτης εξουσίας, με τους Πολ Νιούμαν και Σάλι Φιλντ και κατόπιν με την σατιρική Τούτσι (Tootsie) που έριξε στο τραπέζι το μείζον πρόβλημα της ανεργίας. Το αποτέλεσμα υπήρξε θριαμβευτικό, κυρίως για τα ταμεία της Κολούμπια, όσο όμως και για τον Πόλακ, που μπήκε για δεύτερη φορά στις υποψηφιότητες της Ακαδημίας. Όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, η Τρίτη υπήρξε και η φαρμακερή για τον δημιουργό, όταν με το Πέρα από την Αφρική (Out Of Africa) ένα απόλυτα στιλιζαρισμένο ρομάντσο, με ένα υπέροχο ερμηνευτικό τρίο, αποτελούμενο από τους Ρέντφορντ – Στριπ και Μπραντάουερ, που εκτυλίσσεται στην φεουδαρχικής εποχής μαύρη ήπειρο, θα μπει στο πάνθεο των κατόχων Όσκαρ σκηνοθεσίας. Κάπως έτσι συμβαίνει συνήθως. Δεν σε τιμούν για το καλύτερο σου. Αρκεί που σε τιμούν...

    Με την Αβάνα του 1990, ο Πόλακ θα επιχειρήσει να ρίξει φως στα χιλιοειπωμένα γεγονότα της επανάστασης στην Κούβα. Άνισο το αποτέλσμα. Ο Πόλακ γερνά. Ήρθε η ώρα για στροφή σε κάτι πιο ανάλαφρο και λιγότερο διεισδυτικό. Η Φίρμα με τον Tom Cruise, είναι ένα γερό θρίλερ, που κυττάζει πίσω από την λαμπερή βιτρίνα των μεγάλων δικηγορικών ομίλων, η Sabrina και τα Παιχνίδια της Τύχης (Random Hearts) με τον Χάρισον Φορντ, δεν κάνουν την διαφορά, κάτι που δεν καταφέρνει επίσης ούτε Η διερμηνέας (The Interpreter) με την Κίντμαν, να αναπαραγάγει και πάλι την φιγούρα του παγιδευμένου, εν δυνάμει, αθώου θύματος. Στις τελευταίες αυτές στιγμές μιας τεράστιας καριέρας, ο Πόλακ προτιμά να βρίσκεται μπροστά και όχι πίσω από τις κάμερες. Κάνει περάσματα ρολίστικα, μικρής χρονικής διάρκειας, αλλά αξιομημόνευτα. Στα μάτια ερμητικά κλειστά, στην Πρώτη σειρά πλατεία, στο πολύ πρόσφατο Μάικλ Κλέιτον.

    Ο Σϊντνει Πόλακ έφυγε από την ζωή σε ηλικία 73 ετών, έχοντας αφήσει όμως πίσω του ένα εξαιρετικό έργο, που εξαιτίας της ευθείας και αφαιρετικής ματιάς του, χαρακτηρίζεται από μια απόλυτη διαχρονικότητα. Εικόνες – αναμνήσεις, στον Κόνδορα, στα σκοτωμένα Άλογα, ακόμη και στην Τούτσι, που θα βλέπουμε ξανά και ξανά, σαν να είναι η πρώτη, με την απαράμιλλη φωνή της Μπάρμπαρα να τις συνοδεύει...

    Memries,
    Like the corners of my mind
    Misty water-colored memories

  2. cheaptalk said

    Of the way we were...

    (το 'κοψε ο δαίμονας του copy-paste, το τελευταίο)

  3. cheaptalk said

    Στη φάρμα του στο Westport, ανάμεσα στην οικογένειά του και στενούς φίλους, πέθανε χτες ο Paul Newman, όπως ανακοίνωσε σήμερα ο εκπρόσωπός του Jeff Sanderson.

    Ο συνολικά δέκα (10) φορές υποφήφιος για Όσκαρ πρωταγωνιστής, που τιμήθηκε από την αμερικάνικη Ακαδημία για το σύνολο του έργου του το 1986, για να κερδίσει ένα ακόμα χρυσό αγαλματάκι την επόμενη χρονιά με το Χρώμα του Χρήματος (1987), πάλευε με τον καρκίνο εδώ και αρκετό καιρό, με αποτέλεσμα, για μια ακόμα φορά φέτος, ο θάνατός του να έχει προαναγγελθεί ακόμη και με νεκρολογίες που δημοσιεύτηκαν κατά λάθος, και να αποτελεί θέμα των διαδιχτύων από χτες.

Copyright © 2012 Movies for the Masses, Challenging common sense since 2004. Your ticket is
Contact us at moviesforthemasses@gmail.com. Subscribe by RSS or E-mail.