Kawasakiho Ruze (2009)

Στις παραμονές της απονομής βραβείου ζωής σε αναγνωρισμένο για την αντιστασιακή του δράση ψυχίατρο, τηλεοπτική εκπομπή που του επιχειρεί το πορτραίτο, ανακαλύπτει τη συνεργεία του σε ανακρίσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος της Τσεχοσλοβακίας.Περισσότερο οικογενειακό δράμα όμως, παρά πολιτικό θρίλερ, ετούτη η ταινία-ρόδο, χρησιμοποιεί το πολιτικό παρελθόν της χώρας και την εμπλοκή των πρωταγωνιστών του σε αυτό, μονάχα σαν υπόβαθρο και αφορμή, για να εξερευνήσει οικουμενικά κυρίως, παρά εθνογραφικά, την πολυπρόσωπη φύση της αλήθειας, την υποκειμενικότητα του ζυγίσματος των επιδράσεων των προσωπικών επιλογών, και τις διάφορες μορφές προδοσίας, σε προσωπικό, όσο και εθνικό επίπεδο. Ισορροπώντας με χάρη στην πολυπρόσωπη αφήγησή τους, ο Hrebejk κι ο σταθερός σεναριογράφος του στήνουν γύρω από τον ήρωα-καταδότη ένα ψηφιδωτό ανθρώπινων δραμάτων που απλώνεται με νηφαλιότητα κι αυτοσυγκράτηση, αφήνοντας την ουσία της τραγωδίας των αλλεπάλληλων και κλιμακούμενων απωλειών εμπιστοσύνης, να αναδειχθεί ως κύριος πρωταγωνιστής της ταινίας. Ο περιορισμός της πολιτικής ιστορίας σε αφηγηματικό τέχνασμα και δραματική αφετηρία, μπορεί να ιδωθεί συγχρόνως ως ανακουφιστικός κι απογοητευτικός, ανάλογα με την ταινία που έχεις προετοιμαστεί να δεις, όμως στην πραγματικότητα είναι και μια επιλογή πρακτικά σωστή, που επιτρέπει στο παρελθόν ως φάντασμα, να δηλώσει την παρουσία της σκιάς του πάνω από ένα τσούρμο ανθρώπων βεβαρημένων απ’ τις πράξεις μιας γενιάς ακόμη ζωντανής και ενοχλητικής γι' αυτό το λόγο και μόνο. Η αίσθηση δομής των δημιουργών δίνει στην πυκνοκατοικημένη ιστορία τους σταθερές ανάσες και προλαβαίνει να αναδείξει την ανθρώπινη αντιφατικότητα σε κάθε έναν από τους άρτια ολοκληρωμένους χαρακτήρες μιας ταινίας με περιορισμένες μεν φιλοδοξίες, αλλά εύστοχα επιτευγμένες, μακριά από τις υστερίες που μπορούν να παρασύρουν μια Χώρα Προέλευσης. Γιατί, όπως λέει κι ένας απ’ τους χαρακτήρες, καμιά φορά δεν είναι κακό «να περιορίσεις το φάσμα σου, για να το κυνηγήσεις σε βάθος».

Γυρισμένη από έναν σκηνοθέτη με την παραγωγική τακτικότητα ενός Woody Allen, αλλά μακριά από την αντίστοιχη διεθνή αναγνώριση, ετούτη είναι η πρώτη ταινία του (υποψήφιου για ξενόγλωσσο Όσκαρ πριν μια δεκαετία) Jan Hrebejk, που βρήκε χώρο να κάνει την πρεμιέρα του σε ένα απ’ τα μεγάλα φεστιβάλ. Άνοιξε το Πανόραμα του περσινού Βερολίνου, έχοντας ήδη κάνει θόρυβο στα ταμεία της χώρας της ένα τρίμηνο πριν κι έρχεται βέβαια στις ελληνικές αίθουσες με την --παραδοσιακή για τον διανομέα της-- χρονοκαθυστέρηση του ενός έτους σχεδόν, μιας και τώρα η ταινία προτάθηκε από την χώρα της για τα ερχόμενα Όσκαρ.