Martha Marcy May Marlene (2011)

Κάπου στα Απαλάχια αν έχει σημασία, την ώρα που λαλάνε τα κοκόρια, νεαρή γυναίκα τρέπεται σε φυγή από αγροικία και κρύβεται στα δάση. Μετά θα τηλεφωνήσει στην αδερφή της, που μένει σε παραλίμνιο εξοχικό, κάπου τρεις ώρες μακριά. Όπως.. διακρίνεις στον τίτλο, το Martha Marcy May Marlene (2011) αφορά τον αφανισμό της προσωπικότητας σε μια παραθρησκευτική οργάνωση, σε ένα από αυτά τα cults που ανθίζουνε στη γη της ευκαιρίας, αλλά απαντώνται παντού στον πλανήτη. Martha είναι μια ωραία γκόμενα, που είναι ορφανή όπως συμπεραίνεις στη διάρκεια, και έχει έτσι κάπως πιο ανεπτυγμένη τη τάση των ανθρώπων να ανήκουνε, γιατί δε μπορούν να αντιμετωπίσουνε μονάχοι τη ζωή. Η σέχτα στην οποία βρίσκει καταφύγιο η Martha, την αναβαπτίζει φυσικά, κομπλέ με.. αρχέγονα φαλλοκρατικές σεξουαλικές τελετές μύησης. Σε αυτήν που (της) ανήκει, η οργάνωση δίνει το όνομα Marcy May, και σα λεπτομέρεια την απαλλάσσει, μες στη παραζάλη, από κινητά τηλέφωνα. Άλλη λεπτομέρεια, τα ορνιθοσκαλίσματα στον τοίχο πάνω από το μοναδικό σταθερό τηλέφωνο της φάρμας παύλα αρχηγείου, δίνουνε οδηγίες στη καθεμιά που το σηκώνει, να δίνει όνομα Marlene, να παραδίνει πλήρως την όποια ιδιαιτερότητά της, ολοκληρώνοντας και.. την αφομοίωσή της στο Borg.

Η διαδικασία είναι λίγο πολύ γνωστή από την εποχή του Charles Manson και μετά, αλλά ο πρωτοεμφανιζόμενος Sean Durkin στόχο έχει να εξετάσει και το κωλαράκι εκτός από τα βυζιά της Elizabeth Olsen κυρίως το μετατραυματικό σοκ, τις πρώτες βδομάδες απεξάρτησης και επανένταξης στη κοινωνία της ηρωίδας του. Η Martha καταφεύγει μεν στην αδερφή της, όμως αποφασίζει ουσιαστικά να αυτο-απεξαρτηθεί, ούτε φαίνεται να θέλει ούτε μπορεί εύκολα να εκμυστηρευτεί τα δυο χρόνια που πέρασε απομονωμένη, έτσι κρατάει μακριά κάθε κατανόηση, τη συμπαρασέρνει ένα ρεύμα προς τα πίσω, η συμπεριφορά της έχει στοιχεία κλινικής παράνοιας, ένδοια, επιθετικότητα, δυσπιστία. Ο Durkin έχει μελετήσει το θέμα του πέρα από τη κοινή γνώση, η σέχτα δεν έχει κάποια πυροβολημένη θρησκευτικότητα, αλλά μια υπόγεια σατανικότητα, του είδους που σου παγώνει τη σπονδυλική στήλη σα το βλέμμα του αρχηγού της, του John Hawkes. Έτσι τα υποψήφια θύματα ξεπερνάνε το μέσο όρο, και όχι μόνο εμφανισιακά, η Elizabeth Olsen είναι υποτιθέμενα λαμπρή αλλά προβληματισμένη νέα, του είδους που το ελέγχεις αναθέτοντάς του χαλαρά δομημένο δουλικό ωράριο συνοδευμένο από μεγαλόστομες κολακείες σε στιλ "είσαι γεννημένη για επιμορφωτής και ηγέτης". Η ηρωίδα επαναλαμβάνει τα ίδια, το πάστρεμα στα τέσσερα, στο σπίτι του άντρα της αδελφής της, περιμένοντας την ίδια αναγνώριση, και αντιμετωπίζει αμηχανία το λιγότερο, ο Durkin --που χρησιμοποιεί φλασμπάκ παράλληλα με την αφήγηση σε παρόντα χρόνο φυσικά-- τονίζει την αποτελεσματικότητα, τη διαβρωτικότητα, των μεθόδων της οργάνωσης ακόμα και πολύ πέρα από τα όρια της φάρμας, μέσα από αυτή την αντίθεση. Εξαιρετικά μελετημένη αφηγηματικά, είναι και η σταθερή τροχιά αστάθειας του χαρακτήρα της Olsen λοιπόν, όμως ο Durkin είναι αλαφρά λιγότερο ώριμος σκηνοθετικά απ' όσο απαιτεί το υλικό του, του πέφτουνε ενίοτε κάποια από τα μπαλάκια πολυπλοκότητας που κρατάει στον αέρα, φανερότερα στο τέλος που προσπαθεί να εισάγει μια αποφασιστικά μη αποφασιστική κατάληξη, κάποιες σκηνές, στην εισαγωγή και στο καδράρισμά τους, σε αιφνιδιάζουνε σα σκρατς σε υπνωτική μελωδία, αν και εξυπηρετούνε τη ροή.

Στο Sundance πέρσι, η Olsen φαίνονταν να ακούγεται σαν η νέα Jennifer Lawrence περισσότερο λόγω εκφραστικού συρμού, και η πορεία της μέχρι τα βραβεία και τα εξώφυλλα δεν ήτανε ακριβώς αντίστοιχη, αλλά από τις πρώτες ενδείξεις υπερτερεί καθολικά: εκτός από.. εύχυμη η ερμηνεία της καταφέρνει να είναι και στοιχειωτική, σε βαθμό να ανταγωνίζεται εκεί (στη στοιχειωτικότητα) αυτή του Hawkes. Στη κινηματογραφία, στη πηγή όλης αυτής της ατμόσφαιρας που απειλεί να σε καταπιεί, ο Jody Lee Lipes μετατρέπει σε auteur-ική υπογραφή ακόμα και τα προβλήματα στις ισορροπίες στην έκθεση, τα μαύρα του είναι τόσο παχιά σκοταδερά που κάνουνε δυσοίωνη και βόλτα στην ακρογιαλιά μέσα από ανθισμένο κήπο.