Blindness (2008)

Αναπάντεχη επιδημία λευκής τυφλότητας, ξετινάζει τις κοινωνικές δομές.Περισσότερο απ' το "πόσοι τυφλοί φτιάχνουν μια τυφλότητα" και το "τί θα έκανες σ' έναν κόσμο τυφλών αν έβλεπες" του οπισθόφυλλου του --βραβευμένου με Nόμπελ το '98-- μυθιστορήματος του Πορτογάλου συγγραφέα που δεν έβγαλε ποτέ το λύκειο, και των αναλύσεων που ακολούθησαν το έργο του και την κινηματογραφική μεταφορά που γέμισε φαρμάκι τις σελίδες των κριτικών (οι οποίοι προφανώς είδαν εντελώς άλλη ταινία, ή μάλλον, είδαν άλλη ταινία απ' αυτή που ήθελαν) σήμερα, το ερώτημα που βρίσκεις και σου απαντά με ευχαρίστηση και το κείμενο και οι εικόνες που έβγαλε απ' αυτό ο Meirelles, είναι το πόσο άσχημη μπορεί να γίνει μια ανθρωπότητα δίχως ανθρωπιά, αν δεν μπορεί κανείς να δει την ασχήμια της, ή αν το θες αλλιώς, πόσο μπορεί να αντέξει η οφθαλμαπάτη της κοινωνικής ηθικής, όταν δεν μπορεί κανείς να σε δει να την ξεσκίζεις και πηγαίνοντάς το παραπέρα, αν αξίζει (κι αξίζουμε) τελικά τον κόπο, να προσπαθήσεις να την διατηρήσεις. Κι αν θες να μείνεις μέσα στην ταινία, μείνε σ' αυτήν της την πτυχή, γιατί οι προσπάθειες των κριτικών να βρουν αλληγορικές ερμηνείες των πηγών της γκαβομάρας της ανθρώπινης ύπαρξης, εκτός από τελείως εκτός θέματος, θα σου προκύψουν απογοητευτικά ανεδαφικές και ξεκάθαρα ξεκάρφωτες.

Μάλλον αναπάντεχα πάντως, ο κύριος ηθικός προβληματισμός που εγείρει ο Meirelles εικονοποιώντας σου με σκετσάκια τόσο τετριμμένα στην ταινία του, όσο ήταν και στο βιβλίο που ακολουθεί εξαντλητικά πιστά και για καλό και εύστοχο λόγο (όπως είχε, άλλωστε, κάνει και με τον Επίμονο Κηπουρό), είναι το αν η σαδιστική απόλαυση και ηδονή που αντλεί απ' το ξερίζωμα της ανθρωπιάς απ' τους ανθρώπους στη σκηνοθεσία του, είναι για τέρψη δική του, ή για τύπου Haneke μετα-κριτική δική σου ως θεατή απέναντι στο θέαμα, όταν καταλάβεις ότι σου δείχνει την κτηνωδία που ξέρεις ότι περιμένεις και θέλεις και απαιτείς να σου δείξει να κατασπαράζει μια ανθρωπότητα της οποίας νιώθεις υπεράνω. Διχάλα κι αστοχία υλικού, που προκύπτει πιθανότατα επειδή το αντίστοιχο εφέ του βιβλίου, με την επιτηδευμένα ανεπιτήδευτη αφήγηση του Saramago που κρατά τον αναγνώστη σε απόσταση αποστειρωμένης ακαδημαϊκής ψυχρότητας, φιλοδοξώντας να μειώσει την απόστασή του απ' την πραγματική κτηνωδία της καθημερινότητάς του έξω απ' το βιβλίο, αφαιρέθηκε απ' την ταινία μετά τις αντιδράσεις στις Κάνες, ένα γεγονός που χαιρετίστηκε από κριτικούς ως νίκη τους, αλλά μάλλον δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται παρά ως (άλλη μια) απόδειξη ότι το κριτικό σώμα έχει περιορισμένες ικανότητες στην χειροπιαστή καθοδήγηση του δημιουργού και θολωμένες αντιλήψεις αν νομίζει ότι είναι αυτή η δουλειά του.