Δύσκολα μπορείς να μιλήσεις για εκπλήξεις στα βραβεία του Sundance αφού αρκετές φορές, όπως πέρσι, οι ολιγομελείς επιτροπές του διαλέγουν κόντρα σε όσα συζητήθηκαν στα πηγαδάκια των δημοσιογράφων ή αγαπήθηκαν από το κοινό (ή ταυτίζονται με το ένα ρεύμα ενίοτε), όπως άφησε να εννοηθεί και ο πρόεδρος της φετινής επιτροπής του κύριου διαγωνιστικού, Quentin Tarantino, θυμίζοντας ότι το Reservoir Dogs (1992) του είχε αγνοηθεί στο Park City πριν 16 χρόνια, ενώ παρέδιδε το σημαντικότερο βραβείο του φεστιβάλ στο Frozen River (2008) της πρωτάρας Courtney Hunt.

Το φιλμ, τρίτο στη σειρά μεγαλοβραβευμένο που ασχολείται με μετανάστες, μετά τη Quinceañera (2006) πρόπερσι και τον Padre Nuestro (2007) πέρσι, αγοράστηκε πριν μερικές μέρες από τη Sony Classics μάλλον σαν απόδειξη μουλαρώματος μετά την αποτυχία της εταιρείας στις πλειοδοσίες που είχαν προηγηθεί. Και παρόλο που μπορεί να το θεωρείς μουλάρωμα και σε συγκεκριμένη τάση για το φεστιβάλ, (το φιλμ) εκπροσωπεί.. άλλη. Αυτή της ανανέωσης και της επικέντρωσης σε φρέσκα ονόματα, που είχε εκφραστεί σαν πρόθεση από την ανακοίνωση του προγράμματος, και την υλοποίησή της κατέγραψε ο διευθυντής του, Geoffrey Gilmore, τονίζοντας ότι συνολικά έντεκα πρωτόβγαλτοι βραβεύτηκαν. Από τη μεριά της η Hunt αρκέστηκε να ευχαριστήσει τον άντρα της με τα λεφτά του οποίου έκανε την ταινία, όπως αρμόζει σε κάθε φιλόδοξη σκηνοθέτρια. Και ευχήθηκε να βρουν και οι υπόλοιποι το δικό τους τέλειο κοινό, ήτοι έναν Tarantino να δηλώνει ότι του "κόπηκε η ανάσα" και να φωνάζει ότι του "κουνήθηκε ο κώλος" από "ένα από τα πιο συναρπαστικά θρίλερ" που θα δει φέτος.

Στη πράξη, η σημαντικότερη τάση του 2008 στο Sundance δεν ήταν για νέο αλλά για νεανικό, με ταινίες σαν το Assassination of a High School President (2008) να συνεχίζει το γυμνασιακό νουάρ του Brick (2005), το Hamlet 2 (2008) να γράφει τη σημαντικότερη πώληση του φεστιβάλ (στη Focus για $10mil) σκοτώνοντας με γέλιο το κοινό στις προβολές, το American Teen (2008) να ανακατεύει ντοκιμαντέρ και ριάλιτι με εκρηκτικά αποτελέσματα και το βραβείο σκηνοθεσίας (documentary) που τσίμπησε να του φαίνεται μόνο η αρχή, και το Wackness (2008) να παίρνει το σημαντικότερο βραβείο κοινού, να αγοράζεται κι αυτό από τη Sony Classics, και να κατατρομάζει τον Todd McCarthy που έβλεπε ναρκωτικά και στις χιονονιφάδες στα υψίπεδα της Utah.

Αρκετά ακόμα φιλμ ξεχώρισαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και τα σημαντικότερα μπορεί να μη χρειαστεί καν να τα περιμένεις μέχρι τις Νύχτες του φθινοπώρου --αφού για παράδειγμα για το Choke (2008) είχε ήδη οριστεί αμερικάνικη ημερομηνία εξόδου πριν τσιμπήσει ειδικό βραβείο για το καστ του--, σε μια διοργάνωση που ξεκίνησε αδιάφορα και μέχρι το τέλος της όλοι παραπονούνταν για τις λίγες αξιόλογες συμμετοχές και τις λίγες αγορές, αλλά εμένα, από μακριά, μου φάνηκε τελικά πετυχημένη, έστω κι αν κατάπιε άμεσα κάθε αντιπολεμική ρητορεία των προηγούμενων χρόνων, μόλις αποδείχτηκε δηλητήριο στα ταμεία. Στα πιο αξιόλογα σημείωσε το Ballast (2008) με βραβείο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας και τη σπάνια τιμή να συμμετέχει και στο Βερολίνο στη συνέχεια, που φαίνεται και το πιο εκφραστικό στη πράξη του νέου οράματος του Robert Redford για συμβίωση τέχνης και φιλμ σα σημαντικό κομμάτι του μέλλοντος για το πνευματικό του παιδί. Και το Baghead (2008), ακόμα ένα απόκτημα της SPC (η οποία άργησε αλλά μετά πήρε φόρα), που όχι μόνο εκπροσωπεί το καλύτερο στον τρομοχώρο του φετινού φεστιβάλ αλλά μάλλον και στον σαρκασμό, με κύριο στόχο κατά τα φαινόμενα το "νέο" "κίνημα" που αποκαλείται mumblecore.

Όλοι οι νικητές στο δελτίο τύπου "2008 SUNDANCE FILM FESTIVAL ANNOUNCES AWARDS"

Το να ξεκινάς την σκηνοθετική σου καριέρα με μεταφορά βιβλίου του Chuck Palahniuk δεν είναι και το λιγότερο ριψοκίνδυνο πράγμα του κόσμου, κι ειδικά όταν το κάνεις με $3.2 εκατομμύρια στο budget και 25 μέρες στο χρόνο για τα γυρίσματα, ξέροντας ότι ο David Fincher χρειαζόταν τα εικοσαπλάσια χρήματα και τα ονόματα Brad Pitt και Edward Norton στην αφίσα, για να 'χει μια σιγουριά ότι θα σηκωθεί κόσμος να πάει στο Fight Club (1999). Ο Clark Gregg πάντως, παρότι στο σχετικό preview clip μπορεί να μην φαίνεται ακριβώς σίγουρος για το ποιους σατιρίζει το Choke, προφανώς όλο και κάτι θα έκανε σωστά πίσω απ' την κάμερα, αφού και η ταινία του έβγαλε τα έξοδά της με την πώλησή της στην Fox για $5 μύρια, και το cast του βραβεύθηκε στο Sundance.

Και δίνοντας με το καλησπέρα ημερομηνία εξόδου στην ταινία για την πρώτη Αυγούστου, η Fox, που με κάτι Sideways (2004) και Little Miss Sunshines (2006) και Junos (2007), αποδεικνύει κατά συρροή ότι έχει ευαίσθητη μυτούλα σε καλές μικρές ανεξάρτητες, κι εξίσου δυνατά χέρια στο σπρώξιμό τους, επιβεβαίωσε διπλά τη σιγουριά του σκηνοθέτη ότι υπήρχε ταινία μέσα στις σελίδες του τέταρτου βιβλίου του Αμερικάνου συγγραφέα παύλα αρθρογράφου με το υπολογίσιμο fan club (ή πέμπτου αν μετρήσεις και το ανέκδοτο πρώτο του), για έναν sex addict που περνάει τον καιρό του προσποιούμενος ότι πνίγεται σε ακριβά εστιατόρια για να γνωρίζει πλούσιους καλοσυνάτους ξένους και να βρίσκει χρήματα να πληρώνει τα έξοδα νοσηλείας της μάνας του, περιμένοντας εκείνη να του αποκαλύψει αποκαλυπτικό μυστικό για τον πραγματικό του πατέρα.

Καθυστερημένος στη συμμετοχή αλλά πρώτος στο θεαματικό σπάσιμο της απραξίας στις μεγάλες αγοραπωλησίες του Sundance '08, με σεναριακή υπογραφή του Pam Brady (South Park: Bigger Longer & Uncut (1999), Team America: World Police (2004)), ο Hamlet 2 (2008) όχι μόνο έκανε την αίθουσα και στις δυο προβολές του να χτυπιέται από τα γέλια, αλλά και τον Steve Coogan βασιλιά του φετινού φεστιβάλ, απέναντι στην βασίλισσα Melonie Diaz των τεσσάρων ταινιών. Η estelle που μια πίεση τη χρειάστηκε να πειστεί για το μεγαλείο του A Cock and Bull Story (2005), και όπου ακούει Άμλετ σκάει μύτη με την άλλη της κρυφή δημόσια ιδιότητα, αναλαμβάνει να μαντέψει τα πιθανά συστατικά της επιτυχίας, για κάθε φιλόδοξο να την επαναλάβει (ή απλά περίεργο):

Ο κόσμος εκεί έξω φαίνεται ότι ποτέ δε χάνει το ενδιαφέρον του για το βάρδο. Όχι μόνο δεν το χάνει, αλλά το επανεφευρίσκει σε κάθε καλή ή μάλλον κακή στιγμή, όταν κάθε άλλη έμπνευση έχει εκπνεύσει. Το εκ πρώτης όψεως περίεργο γεγονός να χρησιμοποιούν τον Σαίξπηρ ως πρόφαση για γέλιο περισσότερο στην απέναντι πλευρά του ωκεανού, παρά στην πατρίδα του, ίσως εξηγείται αν λάβουμε υπ' όψιν τον απαγορευτικό για καλαμπούρια σεβασμό που τρέφουν γι’ αυτόν οι συμπατριώτες του. Έτσι, ύστερα από τον Sam Bobrick και το ξεκαρδιστικό θεατρικό του Hamlet II, ήρθε η σειρά του Andrew Fleming να παίξει με την ιδέα ενός δεύτερου, εξίσου ξεκαρδιστικού Άμλετ. Στο πρόσφατα μοσχοπουλημένο στο Sundance φιλμ του, που δεν είναι παρά ένα ανάλαφρο teen comedy, εμπλέκει μια αυθεντικά βρετανική φάτσα, ίσως τον πιο αστείο κωμικό για όσους τον έχουν δει να κάνει το έμβρυο στο The Cock and a Bull Story: το Steve Coogan. Ο Coogan που περισσότερο από τη συνεργασία του με τον Winterbottom είναι γνωστός για το χαρακτήρα του ως αποτυχημένος τηλεπαρουσιαστής Alan Partridge, είναι εδώ ο άχρηστος δάσκαλος θεάτρου ενός λυκείου (sic) στο Tucson, Arizona που ύστερα από τρανταχτές αποτυχίες θεατρικών ανεβασμάτων του, και στην απελπισία του να σώσει το τμήμα από τις περικοπές, βρίσκει την ευφάνταστη ιδέα να γράψει τη συνέχεια του Άμλετ. Μάλιστα, θεωρώντας τη μαυρίλα του αυθεντικού κάπως αποθαρρυντική, επιλέγει να κάνει τη δική του εκδοχή χαρούμενη, γεμάτη μουσικές και guest εμφανίσεις από τον Ιησού και τον Αϊνστάιν. Παρέα με τον Coogan παίζει και η Elizabeth Shue ως μια περίεργη εκδοχή του εαυτού της που έχει αφήσει πίσω την υποκριτική της καριέρα και ξενιτεύεται στην Arizona για να δουλέψει ως νοσοκόμα. Αν μάλιστα οι φήμες για αίθουσες που τραντάζονται από τα γέλια είναι βάσιμες, η ανυπομονησία μας να δούμε το νέο απόκτημα της Focus Features είναι δικαιολογημένη.

Με την αγορά του Jack Brooks: Monster Slayer (2007) από την Anchor Bay να συνεχίζει φέτος την πρόσφατη παράδοση αγοραπωλησιών ικανών να τραβήξουν το ενδιαφέρον των trades (και όποιου έχει και δεν έχει ιδέα κατά συνέπεια), το 14ο Slamdance έκλεισε χτες τις πόρτες του στο Treasure Mountain Inn του Park City ανακοινώνοντας και τα βραβεία του (που σπάνια έχουν και καμιά ιδιαίτερη σημασία). Το πάντα αναρχικό φεστιβάλ έκλεψε αυτή τη χρονιά λίγη παραπάνω δημοσιότητα από το μεγαλύτερο και ταυτόχρονο λιγότερο ανεξάρτητο φεστιβάλ της παγωμένης πόλης της Utah, επειδή και μόνο το τελευταίο δε τα κατάφερε να ζεστάνει ιδιαίτερα τους περισσότερους επισκέπτες του.

Το Sundance βέβαια κλέβει σιγά σιγά με τη σειρά του τις παραδοσιακές τρομοσυμμετοχές του Slamdance, αφήνοντας του φέτος σαν υποψήφιες για κάτι καλό και παραπέρα, εκτός από τον Jack, μόνο τη μεταφορά του βασικού τίτλου της Imperium Comics στο Trailer Park of Terror (2008) και την Paranormal Activity (2007). Όσο για το πρόσφατο απόκτημα της εταιρείας που έβαλε στα ράφια των ντιβιντάδικων τα Evil Dead και Living Dead franchises, πέρασε ήδη από την Ευρώπη (Sitges, San Sebastian, Στοκχόλμη), και φαίνεται σαν ακόμα ένα cult hit του χώρου, μετά τα Hatchet (2006) και Behind the Mask: The Rise of Leslie Vernon (2006), στο οποίο δανείζει το όνομά του για τα credits ο Robert "Freddy Krueger" Englund. Και ίσως η αναβίωση, κομπλέ με χειροφτιαχτά εφέ, του camp horror στιλ των ντιβιντιασμένων 80s μαζί με τους συνειρμούς για τηλεοπτικούς (βλ. βαμπιρο) slayers να το βοηθήσουν να κουβαλήσει κόσμο από τους καναπέδες στις αίθουσες. Στόχο που δε πέτυχαν τα άλλα δυο παρά την εξίσου, μέχρι βαθμό σπαμαρίσματος, θετική στήριξη από την κριτική.

Το Videorama και το mftm.gr σας προσκαλoύν στην Avant Premiere της παιδικής ταινίας φαντασίας Το Νησί των Χαμένων Ψυχών. Την Τετάρτη 30 Ιανουαρίου στις 10 το βράδυ στo REX VIDEORAMA στη Δραπετσώνα.

Βασισμένος στην δημιουργημένη απ' τον Mel Brooks ομότιτλη τηλεοπτική σειρά των mid-60s και στο γεγονός ότι όσοι την έβλεπαν είναι είτε νεκροί, είτε πεθαίνουν, ο με στιβαρή προϋπηρεσία σε ημιαποτυχημένα ρετάλια κωμικών ναυαρχίδων Peter Segal (δημιουργός του τελευταίου μέρους της τριλογίας των Τρελών Σφαιρών, του τελευταίου της διλογίας της αναβίωσης του Nutty Professor με τον Eddie Murphy και δυο εκ των πιο αδιάφορων ταινιών του Adam Sandler), πιάνει στα χέρια του τον πιο καυτό αυτή τη στιγμή κωμικό στην Αμερική (και το υπόλοιπο στερέωμα), μάλλον για να αναλάβει να τον... δροσίσει. Παρέχοντας τα απαραίτητα γκαφατζιλίκια, ο Steve Carell είναι ο Maxwell Smart, νεοπροαχθής ατζέντε 86 υπηρεσίας υποθέτεις μυστικής με το εύγλωττο κωδικό όνομα CONTROL, που προσπαθεί να θέσει υπό έλεγχο τις σκοτεινές δυνάμεις υπηρεσίας υποθέτεις τρομοκρατικής με το εύγλωττο κωδικό όνομα KAOS.

Τον απαραίτητο αντιπερισπασμό της γλυκομούτσουνης καβλίτσας παρέχει η Anne Hathaway, που είναι και η μόνη δευτεραγωνίστρια που κατάφερε να εξασφαλίσει χρόνο άνω των 0.332 δευτερολέπτων στο πορτογαλλέζικο διεθνές trailer που κάνει τις βόλτες του στο δίκτυο σήμερα, μερικούς μήνες μετά το πρώτο, αμερικάνικο teaser. Teaser που με την λιτή του αποτελεσματικότητα είχε ανοίξει ορέξεις για καινούριο Austin Powers το καλοκαίρι που είχε κυκλοφορήσει, αλλά νερώθηκε αρκετά για να γίνει trailer και σε προδιαθέτει το πολύ για καινούριο The Tuxedo (2002), χωρίς τα ταρζανικά του Jackie Chan. Και σε κάνει να αναρωτιέσαι πόσο ανεπιθύμητος είναι στη Βραζιλία ο Dwayne Johnson, που εμφανίζεται ελάχιστα, πόσο χαμηλό ηλικιακά είναι το target group της ταινίας που δεν θα αναγνωρίσει τον Alan Arkin, και πώς κατάφερε να απεμπλακεί τελείως ο Βill Murray, που δεν εμφανίζεται ούτε στους τίτλους τέλους.

Οι φαντασιώσεις και η ψευδομαρτυρία ενός ζηλόφθονου 13χρονου κοριτσιού γίνονται αιτία να χωρίσουν οι δρόμοι ενός ζευγαριού που μόλις παραδεχόταν τα συμπτώματα της αμοιβαίας ερωτικής έλξης, λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου, στη Βρετανία του '30.Τι θα ήταν η άβυσσος του μυαλού δίχως τις λέξεις; Πως θα ήταν η ζωή σ' έναν κόσμο δίχως φαντασία, δίχως τη διεγερτική τέχνη της μυθοπλασίας, τη δύναμη της δημιουργίας που πνέει μέσα μας συναισθήματα μεγάλης ευτυχίας ή μιας κατάρας που τίποτε δε μπορεί να εξιλεώσει... Πριν προχωρήσω σε ένα πλήθος από ερωτήματα που ταυτίζονται ιδανικά με το φιλμ του Joe Wright, θα ήθελα να εξομολογηθώ κάτι, απλά και τίμια: υπάρχουν αμέτρητες λέξεις τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κανείς, σε μια απόπειρά του ν' αποτολμήσει να περιγράψει τούτο το εξαίρετο λογοτεχνικό σύμπαν του Ian McEwan. Λέξεις που δύσκολα μπορούν να κοντραριστούν με τη σεναριακή διασκευή - κέντημα του Christopher Hampton. Λέξεις που πέφτουν στο κενό μπροστά στο φιλμικό αποτέλεσμα. Ήδη φλυαρώ, αλλά, πρέπει να δείτε την Εξιλέωση με τα ίδια σας τα μάτια για να νοιώσετε την επίδραση που μπορεί να έχει μέσα μας η εμπειρία ενός κινηματογραφικού έργου. Χωρίς λόγια.

Με μια σιγουριά που σε αφήνει σύξυλο (ακόμη περισσότερο μετά τη δεύτερη θέαση του φιλμ!), ο Wright, στα 35 του και με μόλις μια ακόμη μεγάλου μήκους ταινία στο βιογραφικό του, αναβιώνει και εκ-μοντερνίζει ταυτόχρονα τη μεγάλη παράδοση του μεταπολεμικού βρετανικού σινεμά στο μελόδραμα, σα να σου λέει πως μπορεί ν’ αγγίζει το επίπεδο μιας Σύντομης Συνάντησης (1945)! Παλαιομοδίτικη στη βάση της, σχεδόν σημερινή ή έστω διαχρονική στην ψυχολογία γραφής της, δραματουργημένη φιλμικά όσο πιο σύγχρονα γίνεται χωρίς να "κλωτσάει" εκτός τόπου και χρόνου, η Εξιλέωση δένει ένα ολόκληρο χάσμα κινηματογραφικών γενεών μέσα από στρώσεις αφηγηματικών ανατροπών και σκηνοθετικών ευρημάτων με φινέτσα που βροντοφωνάζει "instant classic", για να κορυφωθεί σε τραγωδία... λεκτική. Προτού συνειδητοποιήσουμε το αληθινό δράμα και καλά κρυμμένο μυστικό του φιλμ, η Briony μας εξηγεί τη φύση της ασθένειάς της, που την καταδικάζει να χάνει το νόημα των λέξεων, μαζί με τη μνήμη της και ότι άλλο σημαντικό κρατάει στη ζωή έναν συγγραφέα. Αλλά, τελικά, αξίζει να θρηνούμε περισσότερο για την απώλεια όλων αυτών των λέξεων, για το κακό που μπορεί να διέπραξαν μέσα από τη φαντασία της συγκεκριμένης αφηγήτριας του έργου ή για την απώλεια των ψυχών που όλοι μας αναζητούμε να ανακουφίσουμε τεχνηέντως, φραστικά, ιδεατά, μέσα από τρεμάμενες συλλαβές, με την ελπίδα της εξιλέωσης στον άλλο κόσμο; Μπορούν οι λέξεις να γιατρέψουν την αλήθεια και το κόστος των επιλογών της Briony; Και πάλι, με τα ίδια σας τα μάτια, σε έναν επίλογο που κόβει την ανάσα θα βρείτε την απάντηση, όχι στα λόγια της όποιας κριτικής...

Πολλοί οι συνοδοιπόροι στο σκηνοθετικό επίτευγμα του Wright (το μονοπλάνο διαρκείας με τα στρατεύματα στο λιμάνι της Δουνκέρκης αρκεί για να θαυμάσει κανείς τον οραματιστή δημιουργό). Η Saoirse Ronan που κλέβει την παράσταση στο ρόλο της 13χρονης Briony, για να δώσει τη σκυτάλη στο γερασμένο βλέμμα οδύνης της Vanessa Redgrave. Το συγκλονιστικό κινηματογραφικό score του Dario Marianelli, που αναδεικνύει και πάει την αποκαλούμενη source music σε μονοπάτια έμπνευσης που σου τεντώνουν τ' αυτιά. Η φωτογραφία του Seamus McGarvey που φλουτάρει φετιχιστικά πάνω σε αντανακλάσεις της Keira Knightley μέχρι την ολοφώτεινη εικόνα της βρετανικής επαρχίας του '30, πριν πνιγεί στο σκοτάδι που φέρνει το ψέμα και ο πόλεμος. Το μοντάζ του Paul Tothill που μοιάζει να βηματίζει πάνω στην παρτιτούρα του Marianelli. Η γκαρνταρόμπα της Jacqueline Durran που προσθέτει θηλυκότητα πάνω στην παγερή σιλουέτα της Knightley. Και, πηγή όλων, πρωταρχική, η πένα του McEwan που έπλασε ένα φινάλε λυγμικά λυτρωτικό το οποίο δεν πρόκειται ν' αφήσει βλέμμα στεγνό στις αίθουσες.

Χωρίς να θέλω να παρασυρθώ από λέξεις απόλυτες όπως "αριστούργημα", πιστεύω πως η Εξιλέωση είναι μια ταινία που πρέπει να δοκιμαστεί από το χρόνο, πρέπει να επουλωθεί μέσα μας σαν τραύμα της ψυχής, της λαβωμένης από λόγια εσφαλμένα. Ειλικρινά, κάθε επόμενη φορά που έβλεπα το φιλμ, η συναισθηματική φόρτιση δεν έχανε ίχνος από την έντασή της. Το αντίθετο, μάλιστα! Άσχετα από την όποια τύχη της στα Όσκαρ (επτά υποψηφιότητες), λοιπόν, θα στοιχημάτιζα με μεγαλύτερη σιγουριά για την άξια θέση της στο αύριο. Ίσως τότε ζητήσω κι εγώ τη δική μου εξιλέωση από ένα έργο που... έβλεπε πιο μπροστά από την αλήθεια την οποία μπόρεσα να αντιμετωπίσω σήμερα σαν θεατής.