Βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας 2010: Οι νικητές
Με λόγο στακάτο και πολιτικό, καλωσόρισε ο Τάσος Μπουλμέτης χθες βράδι τα μέλη της Ακαδημίας και τους καλεσμένους της, στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, που στέγασε την πρώτη δημόσια εκδήλωση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, αλλά και την μεγαλύτερη σφραγίδα της νέας εποχής στην κινηματογραφική πραγματικότητα, εποχή που είχαν εγκαινιάσει πριν έναν χρόνο ακριβώς, ένα μάτσο δημιουργοί εν εξάλλω, ιδρύοντας τους Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη.
Με μια τελετή λιτή, γρήγορη, μινιμαλιστικά κομψή, με μια σειρά παρουσιαστών που άνοιξε το χώρο για να συνδέσει και να εντάξει τον κινηματογράφο σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού και της διανόησης, σε μια βραδιά που δεν ειπώθηκαν πολλά, αλλά ειπώθηκαν ουσιώδη, τόσο απ’ τον πρόεδρο της Ακαδημίας, κο Μπουλμέτη (“η οικονομική κρίση που διανύουμε ως χώρα είναι πρώτα πρώτα κρίση πολιτισμού, καθώς εδώ και δεκαετίες, με πρώτη την Πολιτεία και μετά εμάς, έχουμε χάσει το νόημα της ηθικής αξίας και είχαμε την ψευδαίσθηση και την έπαρση της απατηλής ευμάρειας”), όσο κι απ’ την ηγετική φυσιογνωμία των ομιχλιστών, Αντώνη Καφετζόπουλο (“οι κινηματογραφιστές δεν ζητάμε κε. Υπουργέ λεφτά, αλλά να δώσετε κίνητρα για επενδύσεις στον κινηματογράφο”), το ποδαρικό στα νεόκοπα βραβεία έκανε ο Πέτρος Νούσιας, κερδίζοντας για τα εφέ του Κακού στην Εποχή των Ηρώων, το πρώτο χρυσό αγαλματάκι στην ιστορία του θεσμού.
Δες/Κρύψε την εξέλιξη των βραβεύσεων
Αμέσως μετά, ξεκίνησε το μέτρημά της η Στρέλλα του Πάνου Χ. Κούτρα, παίρνοντας τα βραβεία για μακιγιάζ, κοστούμια και σκηνογραφία κι αφήνοντας τον ήχο και τη μουσική για την Ψυχή Βαθιά του Παντελή Βούλγαρη. Η μονομαχία της βραδιάς πήρε άλλη τροπή, όταν οι συντελεστές του Κυνόδοντα κλήθηκαν στη σκηνή για το βραβείο μοντάζ, που έδωσε την πρόγευση του πού θα κατέληγε η κούρσα. Ο Βαρδής Μαρινάκης σηκώθηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο του Marcus Waterloo για την εξωπραγματική φωτογραφία του Μαύρου Λιβαδιού, σημειώνοντάς τον ως τον πρώτο μη Έλλην τιμηθέντα σε ελληνική βραδιά βραβεύσεων, ενώ ακολούθησε η πρώτη, μικρή έκπληξη του θεσμού, με το βραβείο Β’ Γυναικείου ρόλου να πηγαίνει στην Άννα Μάσχα για τη δουλειά της στη Χρυσόσκονη της Μαργαρίτας Μαντά.
Η κούρσα άναψε όταν ο Χρήστος Πασσαλής έκλεψε τη χαρά του διπλά υποψήφιου Κώστα Βουτσά, κερδίζοντας το βραβείο της Α’ ανδρικής ερμηνείας για τον ζαλισμένο γιο του Κυνόδοντα, η Στρέλλα σήκωσε το γάντι με την Μίνα Ορφανού να θαμπώνει το κοινό ανεβαίνοντας στη σκηνή για το βραβείο Α’ Γυναικείας, και το πιο σίγουρο απ’ τα σιγουράκια της βραδιάς, επιβεβαιώθηκε όταν ο Αντώνης Καφετζόπουλος κλήθηκε να παραλάβει το βραβείο Α’ Ανδρικής, για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην Ακαδημία Πλάτωνος, του Φίλιππου Τσίτου. «Είναι το πρώτο μου βραβείο επί ελληνικού εδάφους, μετά από τόσα χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά», σημείωσε, και το αφιέρωσε «στη γυναίκα μου, που όταν κέρδισα στο Λοκάρνο, χάρηκε πιο πολύ από ‘μένα», αλλά επισήμανε ότι «είναι ένα βραβείο που ανήκει στην Ομίχλη», παραδίδοντας τον πρώτο και τελευταίο, ξεκάθαρα πολιτικό κι αιχμηρό λόγο της βραδιάς.
Μετά το παρατεταμένο επί ποδός χειροκρότημα που αναστάτωσε την αίθουσα του Μεγάρου για την τιμητική βράβευση του Θανάση Βέγγου, και την αναγνώριση της εξαιρετικής δουλειάς του Τζώρτζη Γρηγοράκη στη μικρού μήκους Κι Εγώ για Μένα, και μετά τη σοκαριστική επικράτηση του (άξιου) Αργύρη Παπαδημητρόπουλου (Bank Bang) επί του Βαρδή Μαρινάκη (Μαύρο Λιβάδι) για το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, απλώθηκε η τελική ευθεία. Ο Σταύρος Ψυλλάκης με το βραβευθέν ως καλύτερο ντοκιμαντέρ, Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε, ήταν ο μόνος που διέκοψε τον επαναλαμβανόμενο αντίλαλο Κυνόδοντα, που ανέβασε τους συντελεστές του στη σκηνή, για τα βραβεία Σεναρίου, Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας και Πρότασης της Ακαδημίας για τα Όσκαρ.
Βραβεύσεις άξιες για τον Κυνόδοντα, που δυστυχώς σήμαναν αντίστοιχες ήττες για τη Στρέλλα, σε ένα γραν γκινιόλ που κουβαλούσε πάνω του την λυπηρή πρόγνωση ότι there can be only one, και μολονότι δεν μπορείς να τις πεις άδικες, αφήνουν μια επίγευση χρονοκαθυστέρησης για τις επιλογές της Ακαδημίας. Ακαδημία δέσμια απ' τη μια, του φορτηγού με τα βραβεία που έχει περάσει απ’ τα τελωνεία η δουλειά του Λάνθιμου, απ’ την άλλη όμως, θα μπορούσε να αναγνωρίσει το ήδη αναγνωρισμένο της ταινίας και να κάνει μια υπερβατική επιλογή στη συναισθηματική ιστορία της Στρέλλας.
Εκτός απ’ τους βραβευμένους όμως, και την νέα εποχή που έφερε η χθεσινή βραδιά στη νοοτροπία των βραβεύσεων και την αξία των βραβείων, μαζί με την αξιέπαινη δουλειά της οργανωτικής ομάδας της Ακαδημίας, που κατάφερε να στήσει μια τελετή με σχεδόν μηδενικό κόστος (και το με έκπτωση κόστος της ενοικίασης του χώρου, να μετατίθεται για αποπληρωμή την επόμενη χρονιά, διαπραγμάτευση εντυπωσιακή, αν το καλοσκεφτείς), η πρώτη απονομή των Κινηματογραφικών Βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, σημειώνει τώρα κι ένα τέλος στην περίοδο χάριτος που δικαιωματικά είχε αποσπάσει ο οργανισμός από τα μέλη του. Είναι τώρα η ώρα, η Ακαδημία να απαντήσει στα ερωτήματα και τις αγωνίες των μελών της, όπως καταγράφηκαν και στο χθεσινό μας ρεπορτάζ (που προκάλεσε την αναστάτωσή του στους σχετικούς κύκλους).
Η ώρα να προβεί στις απαραίτητες δράσεις και πράξεις, για να κάνει σαφή την πρόθεση και υποχρέωσή της να γίνει ο επίμονος κηπουρός που χρειάζεται η κινηματογραφική κοινότητα, για να μην ξεραθεί σ’ αυτήν την ξαφνική της άνθηση. Να πάρει θέση δυναμική, στην αποστέρηση του κινηματογραφικού προϊόντος απ’ την (επικοινωνιακή, τουλάχιστον) ώθηση απ’ την Πολιτεία. Να γίνει η δεξαμενή αλληλεγγύης απ’ όπου θα αντλούν, μέλη και μη, την (έμψυχη, έστω) υποστήριξη που χρειάζονται για την πραγμάτωση των δικών τους οραμάτων. Να αναλάβει (κι επικουρικά ακόμη) τη διάνοιξη και τη διασφάλιση των διαύλων επικοινωνίας του εγχώριου κινηματογράφου με τις δυνατότητες που έχει έξω απ’ τα σύνορα. Οι ενέργειες για τα θερινά σινεμά, δεν ξέρω πόσο εντάσσονται στα μέτρα αυτά, και μπορεί ο κόσμος να έχει γυρίσει στα ελληνικά, αλλά τα εισιτήρια δεν φτάνουν για να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει και μια βιομηχανία πίσω και πάνω απ’ όλα αυτά, ούτε ο θεατής, ούτε ο κινηματογραφιστής, ούτε ο ξένος φεστιβαλιστής. Με άλλα λόγια, μπορεί να ρίξαν πολλή δουλειά, αλλά πού να δουν τι έχουν για μετά.
Με μια τελετή λιτή, γρήγορη, μινιμαλιστικά κομψή, με μια σειρά παρουσιαστών που άνοιξε το χώρο για να συνδέσει και να εντάξει τον κινηματογράφο σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού και της διανόησης, σε μια βραδιά που δεν ειπώθηκαν πολλά, αλλά ειπώθηκαν ουσιώδη, τόσο απ’ τον πρόεδρο της Ακαδημίας, κο Μπουλμέτη (“η οικονομική κρίση που διανύουμε ως χώρα είναι πρώτα πρώτα κρίση πολιτισμού, καθώς εδώ και δεκαετίες, με πρώτη την Πολιτεία και μετά εμάς, έχουμε χάσει το νόημα της ηθικής αξίας και είχαμε την ψευδαίσθηση και την έπαρση της απατηλής ευμάρειας”), όσο κι απ’ την ηγετική φυσιογνωμία των ομιχλιστών, Αντώνη Καφετζόπουλο (“οι κινηματογραφιστές δεν ζητάμε κε. Υπουργέ λεφτά, αλλά να δώσετε κίνητρα για επενδύσεις στον κινηματογράφο”), το ποδαρικό στα νεόκοπα βραβεία έκανε ο Πέτρος Νούσιας, κερδίζοντας για τα εφέ του Κακού στην Εποχή των Ηρώων, το πρώτο χρυσό αγαλματάκι στην ιστορία του θεσμού.
Δες/Κρύψε την εξέλιξη των βραβεύσεων
Αμέσως μετά, ξεκίνησε το μέτρημά της η Στρέλλα του Πάνου Χ. Κούτρα, παίρνοντας τα βραβεία για μακιγιάζ, κοστούμια και σκηνογραφία κι αφήνοντας τον ήχο και τη μουσική για την Ψυχή Βαθιά του Παντελή Βούλγαρη. Η μονομαχία της βραδιάς πήρε άλλη τροπή, όταν οι συντελεστές του Κυνόδοντα κλήθηκαν στη σκηνή για το βραβείο μοντάζ, που έδωσε την πρόγευση του πού θα κατέληγε η κούρσα. Ο Βαρδής Μαρινάκης σηκώθηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο του Marcus Waterloo για την εξωπραγματική φωτογραφία του Μαύρου Λιβαδιού, σημειώνοντάς τον ως τον πρώτο μη Έλλην τιμηθέντα σε ελληνική βραδιά βραβεύσεων, ενώ ακολούθησε η πρώτη, μικρή έκπληξη του θεσμού, με το βραβείο Β’ Γυναικείου ρόλου να πηγαίνει στην Άννα Μάσχα για τη δουλειά της στη Χρυσόσκονη της Μαργαρίτας Μαντά.
Η κούρσα άναψε όταν ο Χρήστος Πασσαλής έκλεψε τη χαρά του διπλά υποψήφιου Κώστα Βουτσά, κερδίζοντας το βραβείο της Α’ ανδρικής ερμηνείας για τον ζαλισμένο γιο του Κυνόδοντα, η Στρέλλα σήκωσε το γάντι με την Μίνα Ορφανού να θαμπώνει το κοινό ανεβαίνοντας στη σκηνή για το βραβείο Α’ Γυναικείας, και το πιο σίγουρο απ’ τα σιγουράκια της βραδιάς, επιβεβαιώθηκε όταν ο Αντώνης Καφετζόπουλος κλήθηκε να παραλάβει το βραβείο Α’ Ανδρικής, για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην Ακαδημία Πλάτωνος, του Φίλιππου Τσίτου. «Είναι το πρώτο μου βραβείο επί ελληνικού εδάφους, μετά από τόσα χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά», σημείωσε, και το αφιέρωσε «στη γυναίκα μου, που όταν κέρδισα στο Λοκάρνο, χάρηκε πιο πολύ από ‘μένα», αλλά επισήμανε ότι «είναι ένα βραβείο που ανήκει στην Ομίχλη», παραδίδοντας τον πρώτο και τελευταίο, ξεκάθαρα πολιτικό κι αιχμηρό λόγο της βραδιάς.
Μετά το παρατεταμένο επί ποδός χειροκρότημα που αναστάτωσε την αίθουσα του Μεγάρου για την τιμητική βράβευση του Θανάση Βέγγου, και την αναγνώριση της εξαιρετικής δουλειάς του Τζώρτζη Γρηγοράκη στη μικρού μήκους Κι Εγώ για Μένα, και μετά τη σοκαριστική επικράτηση του (άξιου) Αργύρη Παπαδημητρόπουλου (Bank Bang) επί του Βαρδή Μαρινάκη (Μαύρο Λιβάδι) για το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, απλώθηκε η τελική ευθεία. Ο Σταύρος Ψυλλάκης με το βραβευθέν ως καλύτερο ντοκιμαντέρ, Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε, ήταν ο μόνος που διέκοψε τον επαναλαμβανόμενο αντίλαλο Κυνόδοντα, που ανέβασε τους συντελεστές του στη σκηνή, για τα βραβεία Σεναρίου, Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας και Πρότασης της Ακαδημίας για τα Όσκαρ.
Βραβεύσεις άξιες για τον Κυνόδοντα, που δυστυχώς σήμαναν αντίστοιχες ήττες για τη Στρέλλα, σε ένα γραν γκινιόλ που κουβαλούσε πάνω του την λυπηρή πρόγνωση ότι there can be only one, και μολονότι δεν μπορείς να τις πεις άδικες, αφήνουν μια επίγευση χρονοκαθυστέρησης για τις επιλογές της Ακαδημίας. Ακαδημία δέσμια απ' τη μια, του φορτηγού με τα βραβεία που έχει περάσει απ’ τα τελωνεία η δουλειά του Λάνθιμου, απ’ την άλλη όμως, θα μπορούσε να αναγνωρίσει το ήδη αναγνωρισμένο της ταινίας και να κάνει μια υπερβατική επιλογή στη συναισθηματική ιστορία της Στρέλλας.
Εκτός απ’ τους βραβευμένους όμως, και την νέα εποχή που έφερε η χθεσινή βραδιά στη νοοτροπία των βραβεύσεων και την αξία των βραβείων, μαζί με την αξιέπαινη δουλειά της οργανωτικής ομάδας της Ακαδημίας, που κατάφερε να στήσει μια τελετή με σχεδόν μηδενικό κόστος (και το με έκπτωση κόστος της ενοικίασης του χώρου, να μετατίθεται για αποπληρωμή την επόμενη χρονιά, διαπραγμάτευση εντυπωσιακή, αν το καλοσκεφτείς), η πρώτη απονομή των Κινηματογραφικών Βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, σημειώνει τώρα κι ένα τέλος στην περίοδο χάριτος που δικαιωματικά είχε αποσπάσει ο οργανισμός από τα μέλη του. Είναι τώρα η ώρα, η Ακαδημία να απαντήσει στα ερωτήματα και τις αγωνίες των μελών της, όπως καταγράφηκαν και στο χθεσινό μας ρεπορτάζ (που προκάλεσε την αναστάτωσή του στους σχετικούς κύκλους).
Η ώρα να προβεί στις απαραίτητες δράσεις και πράξεις, για να κάνει σαφή την πρόθεση και υποχρέωσή της να γίνει ο επίμονος κηπουρός που χρειάζεται η κινηματογραφική κοινότητα, για να μην ξεραθεί σ’ αυτήν την ξαφνική της άνθηση. Να πάρει θέση δυναμική, στην αποστέρηση του κινηματογραφικού προϊόντος απ’ την (επικοινωνιακή, τουλάχιστον) ώθηση απ’ την Πολιτεία. Να γίνει η δεξαμενή αλληλεγγύης απ’ όπου θα αντλούν, μέλη και μη, την (έμψυχη, έστω) υποστήριξη που χρειάζονται για την πραγμάτωση των δικών τους οραμάτων. Να αναλάβει (κι επικουρικά ακόμη) τη διάνοιξη και τη διασφάλιση των διαύλων επικοινωνίας του εγχώριου κινηματογράφου με τις δυνατότητες που έχει έξω απ’ τα σύνορα. Οι ενέργειες για τα θερινά σινεμά, δεν ξέρω πόσο εντάσσονται στα μέτρα αυτά, και μπορεί ο κόσμος να έχει γυρίσει στα ελληνικά, αλλά τα εισιτήρια δεν φτάνουν για να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει και μια βιομηχανία πίσω και πάνω απ’ όλα αυτά, ούτε ο θεατής, ούτε ο κινηματογραφιστής, ούτε ο ξένος φεστιβαλιστής. Με άλλα λόγια, μπορεί να ρίξαν πολλή δουλειά, αλλά πού να δουν τι έχουν για μετά.
Previously on Movies for the Masses: Φεστιβάλ Γαλλόφωνου 2010: Το ρεζουμέ